İnternet gizliliği ve güvenliği konularında yeni olsanız bile, büyük ihtimalle “Tor” kelimesine bir yerlerde denk gelmişsinizdir. Tor, kendine ait bir tarayıcıyla birlikte gelen ve internet bağlantılı bir yazılım olarak, gizliliğe önem veren kullanıcılar tarafından sıkça tercih ediliyor. Bunun en büyük sebepleri arasında güvenilir şifreleme sistemi ve kullanıcıların internet izlerini başarıyla gizlemesi yer alıyor.
İlk bakışta, Tor hakkında kullanılan terimler size karmaşık veya yabancı gelebilir. Ancak endişelenmeyin göründüğü kadar zor değil.
İşte Tor hakkında bilmeniz gereken her şey:
Tor Nedir?
1990’lı yılların ortasında, ABD Donanması hassas istihbarat bilgilerini güvenli şekilde iletmenin yollarını araştırırken, üç araştırmacı “onion routing” (soğan yönlendirme) adı verilen yeni bir teknoloji geliştirdi. Bu teknoloji, internet trafiğinizi katmanlı şekilde gizleyerek koruma amacı taşıyordu. 2003 yılına gelindiğinde, “The Onion Routing” projesi yani kısaca Tor, halka açık hale geldi. Bugün dünya genelinde binlerce gönüllü, bilgisayarlarını Tor ağına bağlayarak düğüm (node) veya aktarıcı (relay) haline getiriyor.
Temel olarak Tor, internete bağlı özel bir ağ ve buna ait bir tarayıcıdır. Tor tarayıcısıyla internete bağlandığınızda, trafiğiniz ilk etapta kimlik bilgilerini taşıyan katmandan arındırılır. Ardından bu trafik, ağdaki çeşitli aktarıcı düğümler üzerinden geçerek şifrelenir ve gizlenir tıpkı bir soğanın katmanları gibi. Sonunda çıkış düğümüne ulaşır ve açık internete yönlendirilir.
Tor ağına dahil olduktan sonra, veri trafiğinizin dünya çapındaki izleri takip edilemez hale gelir. Trafiğiniz çıkış düğümünden ayrıldığında, eriştiğiniz web sitesi (HTTPS kullanıyorsa) sizin hangi ülkeden bağlandığınızı anlayamaz. Bu da size ekstra gizlilik ve koruma sağlar.
Tor Nasıl Kullanılır?
Tor üzerinden web gezintisi yapmak oldukça kolaydır. Resmî web sitesine girin ve Tor tarayıcısını indirin. Kurulum adımlarını diğer yazılımlarda olduğu gibi takip edin. Tarayıcıyı ilk açtığınızda, bağlantı yapılandırması yapmanız istenebilir (özellikle Tor’un yasaklandığı Çin veya Suudi Arabistan gibi ülkelerdeyseniz). Aksi takdirde doğrudan “Bağlan” seçeneğini tıklayabilirsiniz. Tor, bağlanmak için bir aktarıcı seti arayacağından bu birkaç dakika sürebilir.
Bağlantı kurulduktan sonra Tor’u tıpkı diğer tarayıcılar gibi kullanabilirsiniz. Ayrıca ilk kullanımda güvenlik ayarlarını gözden geçirmeniz istenir. En yüksek gizlilik için varsayılan ayarların değiştirilmemesi önerilir.
Eğer yavaş bağlantı yaşıyorsanız, Tor’un daha hızlı bir devre bulmasını sağlamak için sağ üst köşedeki üç çizgili menüden “Bu site için yeni Tor devresi” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Gizliliğe odaklanan Brave tarayıcısı da özel pencerelerde Tor ile trafik yönlendirme seçeneği sunmaktadır.
Tor Kullanmanın Dezavantajları Nelerdir?
Tor gönüllüler tarafından işletildiği için, hız konusu zaman zaman sorun olabilir. Trafiğiniz düğümden düğüme geçtiğinden, çoğu VPN servisinden daha fazla hız kaybı yaşarsınız. Bu durum özellikle Netflix gibi platformlardan video izlemek, Zoom üzerinden sesli veya görüntülü arama yapmak gibi işlemlerde daha belirgin hale gelir. Tor teknolojisi bu tür medya deneyimleri için tasarlanmamıştır.
Ayrıca, bazı tarayıcı eklentileri (örneğin Flash gibi medya eklentileri) etkinleştirildiğinde, Tor’un sağlayabileceği gizlilik sınırlandırılabilir. JavaScript gibi eklentiler IP adresinizi sızdırabilir. Torrent indirme işlemleri de benzer şekilde gizlilik riskleri taşır. Bu nedenle Tor tarayıcısı, bu tür eklentileri varsayılan olarak devre dışı bırakır.
Sadece günlük internet gezintilerinizde gizliliğinizi biraz daha artırmak istiyorsanız, Tor yavaşlığı ve medya uyumsuzluğu nedeniyle en ideal çözüm olmayabilir. Ancak VPN’iniz yoksa ve gizlilik sizin için belirli bir konuda önemliyse, Tor en iyi alternatiflerden biri olabilir.
Tor, VPN ile Birlikte Çalışır mı?
Bazı durumlarda evet. Ancak VPN’inizi Tor ile uyumlu çalışacak şekilde doğru yapılandırmak biraz teknik bilgi gerektirir. Yanlış yapılandırma, hem Tor‘un hem de VPN‘in gizlilik korumasını etkisiz hale getirebilir. Bu nedenle, her iki yazılım hakkında bilgi sahibi olmadan birlikte kullanmanız önerilmez.
Olumlu yanı ise, başarılı bir entegrasyonla güçlü bir gizlilik duvarı oluşturabilirsiniz. Tor internet trafiğinizi korurken, VPN arka planda çalışan diğer uygulamaların trafiğini şifreleyebilir.
