Nokia, tarihi bir ilke imza atmaya hazırlanıyor. NASA’nın bu ayın sonunda gerçekleştireceği IM-2 misyonu kapsamında, Ay’da ilk 4G hücresel ağı kurulacak. Uzayın zorlu koşullarına dayanacak şekilde tasarlanan bu teknoloji, Ay’da kalıcı bir insan varlığı oluşturma yolunda kritik bir adımı temsil ediyor.
Nokia, 4G’yi Ay’a Taşıyor
Özel uzay şirketi Intuitive Machines tarafından yürütülen IM-2 misyonu, bir iniş aracı (lander), bir keşif aracı (rover) ve bir sıçrayıcı (hopper) göndermeyi planlıyor. Hedef bölge olan Ay’ın güney kutbu, su buzları gibi potansiyel kaynaklar açısından zengin bir alan olarak biliniyor.
Misyonun bir diğer önemli amacı ise Nokia Bell Labs tarafından geliştirilen 4G ağını test etmek. Bu ağ, iniş aracı ile yüzeydeki keşif araçları arasındaki iletişimi sağlamak için kullanılacak.
Nokia Bell Labs Çözümler Araştırma Başkanı Thierry Klein, bu projeyi şöyle açıklıyor:
“Bu, uzay için tamamen yeni bir teknoloji. Ağı, radyasyona, aşırı sıcaklıklara ve fırlatma ile iniş sırasında oluşacak titreşimlere dayanacak şekilde tasarladık.”
Ağ, “network in a box” adı verilen tek bir cihaz içinde toplanmış durumda. Bu sistem, anten ve güç kaynağı dışında tüm gerekli bileşenleri içeriyor. Anten, iniş aracına monte edilirken güç, aracın güneş panelleri tarafından sağlanacak.
Nokia Neden 4G’yi Ay’a Taşımak İstiyor?
Şu ana kadar uzay iletişimi, Apollo programından bu yana kullanılan nokta-çizgi radyo sistemlerine dayanıyordu. Ancak bu sistemler, sınırlı sayıda cihazı düşük veri hızlarıyla bağlamaya uygun.
NASA’nın Artemis programı ile birlikte 2028 yılına kadar astronotların Ay’a dönüşü ve 2030’lu yıllarda kalıcı bir yaşam alanı kurulması planlanıyor. Bu durumda, daha hızlı veri aktarımı, geniş kapsama alanı ve aynı anda birçok cihazın bağlanabileceği bir iletişim altyapısına ihtiyaç duyulacak.
“Ay’daki bir hücresel ağ, Dünya’dakilerden farklı olmayacak,” diyen Klein, şu noktaya dikkat çekiyor:
“Tek bir ‘network in a box’ cihazı, Artemis habitatını kapsayabilir veya ihtiyaca göre birden fazla ünite kullanılabilir.”
Çok Yönlü Bir Zorluk
Ay’da bir hücresel ağ kurmak kolay değil. Aşırı sıcaklık farkları, radyasyon gibi zorlu koşullar, özel olarak geliştirilmiş dayanıklı bileşenler gerektiriyor. Ayrıca, mevcut 4G LTE frekansları Ay için tahsis edilmediğinden, düzenleyici engeller de aşılması gereken konular arasında.
ABD Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevi (NRAO) spektrum yöneticisi Harvey Liszt, bu konuda şu uyarıyı yapıyor:
“4G frekanslarının Ay’da kullanımı, uluslararası düzenlemelere aykırı.”
Nokia, IM-2 misyonu için özel bir izin alsa da, uzun vadede farklı frekans bantlarına geçmesi gerekecek.
Ay’da 4G’nin Etkisi ve Astronomiye Olası Zararları
Ay’da bir hücresel ağ kurma fikri, astronomi camiasında bazı endişelere yol açıyor. 4G LTE frekansları (700 MHz – 2,6 GHz aralığında), radyo astronomi gözlemlerine parazit yapabilir.
NRAO yöneticilerinden Chris De Pree, bu konuda şu yorumu yapıyor:
“Radyo teleskopları gökyüzüne odaklanır, ancak Ay’dan gelen sinyaller de gürültüye neden olabilir.”
Buna rağmen, Nokia, Ay iletişim teknolojilerinin geleceği konusunda iyimser. Ay için geliştirilen 4G ağı, Dünya’daki standartlarla uyumlu olacağından, teorik olarak bir akıllı telefon bile bu ağa bağlanabilir.
“Eğer telefonunuzu Ay’a götürüp, zorlu koşullara dayanmasını sağlarsanız, şebekemize bağlanabilir. Tek ihtiyacınız olan şey bir ‘Ay SIM kartı’”, diye ekliyor Klein.
