Son yıllarda yeni bir akıllı telefon alan kullanıcılar, kutunun içinden şarj cihazı çıkmadığını fark ediyor. Eskiden telefon, şarj adaptörü, kablo ve kulaklıktan oluşan standart paket artık yalnızca cihaz ve USB kablosu ile sınırlı. İlk başta şaşkınlık ve eleştiriyle karşılanan bu durum, günümüzde yavaş yavaş normal hale geliyor.
Süreç Nasıl Başladı?
İlk olarak Apple, 2020 yılında piyasaya sürdüğü iPhone 12 serisi ile kutudan şarj cihazını çıkardı. Aynı dönemde kablolu EarPods da kaldırıldı. Şirketin resmi gerekçesi, çevreyi koruma hedefiydi.
Başta bu kararı eleştiren Samsung, kısa süre sonra Galaxy S21 serisini yine şarj cihazı olmadan satışa sundu. Google da Pixel 6 ile aynı yolu izledi. Xiaomi ise farklı bir yaklaşım sergiledi: Mi 11 modelinde kutudan adaptör çıkarmadı, ancak kullanıcıların ücretsiz almasına imkân tanıdı. Sonraki modellerde ise zaman zaman geri koyup tekrar kaldırarak değişken bir politika izledi.
Üreticilerin Gerekçeleri
- Ekoloji: Her yıl milyonlarca şarj cihazı elektronik atık haline geliyor. Apple, bu uygulamanın metal üretimini azalttığını ve yıllık CO₂ emisyonunu yarım milyon araç seviyesinde düşürdüğünü savunuyor.
- Daha küçük kutular: Adaptör olmadan paketler daha kompakt hale geliyor. Bu da karton ve plastik tasarrufu sağlarken, taşımacılıkta karbon ayak izini azaltıyor.
- Kullanıcıların mevcut adaptörleri: Apple’a göre 2020 yılına kadar dünyada 2 milyardan fazla şarj adaptörü üretilmişti. Dolayısıyla çoğu kullanıcının zaten evinde adaptör bulunuyor.
Eleştiriler ve Sorunlar
- Finansal kazanç: Apple, yalnızca iPhone 12 serisinden kutudan adaptörü çıkartarak ilk altı ayda yaklaşık 3,25 milyar dolar tasarruf etti. Buna rağmen adaptörler ayrı satılmaya devam ediyor.
- Uyumluluk ve hızlı şarj: Eski adaptörler, yeni cihazlardaki hızlı şarj standartlarını desteklemiyor. Örneğin, iPhone’un eski 5W adaptörleri yeni modeller için yetersiz kalıyor. Marka değiştiren kullanıcılar içinse uyumsuzluk sorunu daha da büyüyor.
- Hukuki yaptırımlar: Brezilya’da mahkeme, Apple’ın yalnızca şarj cihazıyla birlikte iPhone satmasına karar verdi. Samsung da benzer cezalar aldı.
Gelecekte Neler Olacak?
Avrupa Birliği, bu alanda düzenlemeler üzerinde çalışıyor. Planlanan kurallar şunları içeriyor:
- USB Type-C girişinin zorunlu hale gelmesi,
- Hızlı şarj standartlarının belirlenmesi,
- Adaptörlerin ayrı satılması,
- Tüketicilere daha net bilgi verilmesi.
Avrupa Komisyonu, bu adımlar sayesinde yılda 250 milyon euro tasarruf ve 11 bin ton daha az elektronik atık öngörüyor. Uzmanlara göre, ilerleyen dönemde üreticiler daha da ileri giderek tamamen kablosuz şarj teknolojisine geçebilir. Apple, şimdiden MagSafe ile bu yönde hazırlık yapıyor ve gelecekte tamamen portsuz telefonlar gündeme gelebilir.
