Bir dizüstü bilgisayar 7 yıl sorunsuz çalışabilirken, bazı kullanıcıların cihazı 1–2 yıl içinde ciddi arızalarla karşılaşabiliyor. Bu farkın nedeni çoğu zaman donanım değil, kullanım alışkanlıklarıdır. Üreticiler belirli bir kullanım ömrü hedefler; ancak bu ömrü uzatmak ya da kısaltmak tamamen kullanıcıya bağlıdır.
İşte klişe tavsiyelerden uzak, laptop ömrünü gerçekten uzatan 10 etkili kural.
1. Isı: Donanımın En Büyük Düşmanı
Aşırı ısınma, işlemciyi ve anakartı yavaş ama kalıcı şekilde yıpratır. Zamanla termal macun kurur, lehim noktaları zarar görür.
Ne yapmalı?
- HWMonitor gibi araçlarla sıcaklıkları takip edin
- CPU sıcaklığı 85°C üzerine çıkmamalı
- 1–1,5 yılda bir iç temizlik ve termal macun değişimi yaptırın
- Laptopu yatak, battaniye, yastık üzerinde kullanmayın
- Oyun laptopları için soğutucu stand neredeyse zorunludur
2. Batarya Kullanımı
Lityum-iyon bataryalar, tam boşaltmayı ve sürekli %100 şarjda kalmayı sevmez. İdeal aralık %20 – %80’dir.
Ne yapmalı?
- BIOS veya yazılım üzerinden şarj sınırı aktif edin
- Ayda bir kez tam şarj–deşarj ile kalibrasyon yapın
- Sürekli prizde kullanıyorsanız bataryayı yormayın
3. Klavye ve Touchpad Temizliği
Toz, kırıntı ve sıvılar klavye mekanizmasını ve hatta anakartı yok edebilir.
Ne yapmalı?
- Laptop başında yemek yemeyin
- Ayda bir basınçlı hava ile temizleyin
- Mikrofiber bez kullanın
- Sıvı dökülürse hemen kapatın ve servise götürün
4. Ekranı Koruyun
Ekran, laptopun en pahalı ve en hassas parçalarından biridir.
Ne yapmalı?
- Özel ekran beziyle silin
- Kapağı kapatırken zorlamayın
- Klavye ile ekran arasına kâğıt veya bez koymayın
- Taşıma sırasında yumuşak kılıf kullanın
5. HDD ve SSD Sağlığı
- HDD darbelere karşı hassastır
- SSD ise aşırı yazma işlemlerinden zarar görür
Ne yapmalı?
- HDD varken cihazı çalışırken taşımayın
- SSD’de %10–15 boş alan bırakın
- Defrag kapalı, TRIM açık olsun
- Düzenli yedekleme yapın
6. Yazılım Temizliği
Gereksiz yazılımlar donanımı sürekli zorlar.
Ne yapmalı?
- Başlangıç programlarını azaltın
- Kullanmadığınız uygulamaları silin
- Geçici dosyaları temizleyin
- Sürücüleri yalnızca resmi kaynaklardan güncelleyin
7. Adaptör ve Port Kullanımı
Gevşek portlar ve voltaj dalgalanmaları ciddi hasar verebilir.
Ne yapmalı?
- Akım korumalı priz veya UPS kullanın
- Kabloyu çekerken fişten tutun
- Sık tak–çıkar için USB hub tercih edin
8. Güncellemeler ve Güvenlik
Zararlı yazılımlar sistemi yavaşlatır ve aşırı yük oluşturur.
Ne yapmalı?
- Windows ve antivirüs güncel olsun
- Şüpheli sitelerden uzak durun
- Reklam engelleyici kullanın
9. Taşıma Kuralları
Yanlış taşıma, ekran ve kasa çatlaklarının başlıca sebebidir.
Ne yapmalı?
- Laptopu tamamen kapatarak taşıyın
- Darbelere karşı destekli çanta kullanın
- Soğuk ortamdan geldikten sonra hemen açmayın, yoğuşma geçsin
10. Düzenli Servis Bakımı
Zamanla biriken toz ve oksitlenme laptopu içeriden yıpratır.
Ne yapmalı?
- Yılda bir profesyonel bakım yaptırın
- Temizlik + termal macun değişimi, ömrü yıllarca uzatır
Sonuç
Bu kurallara uyan kullanıcılar, laptoplarının ömrünü en az 1,5 – 2 kat uzatabiliyor. Her 2–3 yılda bir yeni cihaz almak veya pahalı onarımlar yaptırmak yerine, günde birkaç dakika, yılda bir saatlik bakım ile ciddi tasarruf sağlamak mümkün.
