Bilgisayarlar, son derece dayanıklı cihazlardır. Bazıları 15-20 yıl boyunca çalışabilir, ancak bileşenlerin gerçek kullanım ömrü nedir?
Teorik Dayanıklılık
Bileşenlerin dayanıklılığı, MTBF (Mean Time Between Failures – Arızalar Arasındaki Ortalama Süre) ile ölçülür. Bu değer, laboratuvar ortamında, olumsuz faktörler (düşük kaliteli güç kaynağı, yüksek sıcaklık, nem, yetersiz bakım) olmadan hesaplanır.
Ancak gerçek kullanım koşullarında, bileşenlerin ömrü değişebilir. Ucuz ve pahalı anakartlar, farklı nesil işlemciler farklı dayanıklılık seviyelerine sahiptir. Ortalama değerler, bileşenlerin ömür beklentisini anlamaya yardımcı olabilir, ancak aynı seri içindeki parçalar bile farklı ömürlere sahip olabilir.
“Mükemmel” Kullanım Koşulları
Laboratuvar testleri, sabit sıcaklık (18-25°C), yüksek kaliteli güç kaynağı, aşırı yüklenme olmaması ve düzenli bakım gibi ideal şartları göz önünde bulundurur.
Dayanıklı Bileşenler
İşlemci ve Ekran Kartı
İşlemciler, normal koşullarda onlarca yıl çalışabilir. Ancak yüksek voltaj, zamanla atom göçüne neden olarak işlemcinin bozulmasını hızlandırır. Örneğin, Intel Core i7/i9 (13. ve 14. nesil) işlemciler, yüksek voltaj nedeniyle daha hızlı degrade olabilir.
Ekran kartları (GPU‘lar) genellikle daha düşük sıcaklıkta çalıştıkları için bu tür bozulmalara karşı daha dayanıklıdır.
RAM (Bellek)
RAM modülleri, düşük bileşen sayısı ve daha az ısınma nedeniyle MTBF süresi yüz binlerce saat olan bileşenlerdir. Uygun bakım yapıldığında onlarca yıl çalışabilirler.
Soğutma Sistemleri
Alüminyum / bakır soğutucular ve ısı boruları neredeyse sonsuz ömürlüdür.
Hidrodinamik (Fluid Dynamic Bearing) veya Maglev rulmanlı fanlar, 100.000 saat çalışabilir. Ancak daha ucuz fanlar daha çabuk yıpranır.
Diğer Bileşenler
Anakart, MOSFET, DRMOS, kapasitörler gibi birçok bileşenden oluşur. Ortalama ömrü 7-10 yıl arasındadır.
Ekran kartları, yük altında çalışma süresine ve bakımına bağlı olarak 10 yıla kadar dayanabilir.
Güç kaynağı (PSU), en hassas bileşendir. İçindeki kapasitörlerin ömrü 2 ila 15 yıl arasında değişebilir. Zamanla ESR (eşdeğer seri direnç) artar, bu da voltaj dalgalanmalarını artırarak diğer bileşenlerin de ömrünü kısaltır.
Sonuç
Bilgisayar bileşenlerinin gerçek kullanım ömrü, kullanım koşullarına, yük durumuna ve bakım alışkanlıklarına bağlıdır. İyi soğutma, kaliteli güç kaynağı ve düzenli bakım, bileşenlerin çok daha uzun süre dayanmasını sağlayabilir.
