Sosyal medya dünyasında dört gözle izlenmek istemeyiz; peki ama bu “stalk” gerçekten ne anlama geliyor? İngilizce kökenli bir terim olsa da, artık dilimize yerleşmiş bir kavram.
Stalk Ne Demek?
“Stalk” kelimesinin asıl anlamı; sessizce izlemek, gizlice yaklaşmak veya gözlemlemek demek. Ancak sosyal medyada kullanıldığında bu anlam biraz daha genişliyor. Yani bir kişinin Instagram, Twitter, TikTok ya da Facebook profillerini gizlice incelemek özellikle o kişiyi doğrudan takip etmiyor olsan bile bunun bir örneği. Bu durumu sinsice izlemek olarak yorumlamak mümkün.
Stalklamak ve Stalker Kimdir?
“Stalklamak” ise bu eylemi gerçekleştirmek anlamına gelir. “Stalker” ise bu gizli ve takıntılı takipçiye verilen isimdir; yani, sosyal medyada bir kullanıcıyı izinsiz ve obsesif biçimde takip eden kişi.
Sosyal Medyada Stalk Davranışı
Sosyal medya stalk’ı, sadece eski gönderilere göz atmakla sınırlı değildir. Fake hesaptan hikayeleri izlemek, beğeni ve yorumlarına detaylıca bakmak; hatta DM’lere, etiketlere ya da çevrim içi durumu gibi ince detaylara bile dikkat etmek stalk eyleminin bir parçası olabilir.
Psikolojik ve Toplumsal Etkileri
Bu eylem genellikle sıradan bir merak gibi gözükse de, zamanla takıntı haline gelebilir. Araştırmalar, stalk eyleminin özellikle ilişki bitimi gibi hassas dönemlerde daha sık görüldüğünü ve kişisel mahremiyet ihlali olarak algılandığını ortaya koyuyor.
Stalk ile Cyberstalking Arasındaki Fark
“Stalk” terimi çoğunlukla yalnızca görüntüleme veya takip ile sınırlı bir izleme eylemi anlamına gelir. Oysa “cyberstalking”, dijital platformlarda rahatsız edici, tehditkar ya da takipçi odaklı eylemleri kapsar; örneğin mesaj, gönderi, dolandırıcılık, özel bilgileri ifşa etme gibi yollardan hareket eder. Bu tür bir davranış, birçok ülkede cezai yaptırımlara tabidir.
Neden Önemli?
- Mahremiyet ve psikoloji: Stalk eylemi zararsız gibi görünse de, hedef kişinin özgüvenini, kişisel alanını ve duygusal dengesini etkileyebilir.
- Hukuki açı: “Cyberstalking” gibi ileri boyutta takibatlar, çeşitli ülkelerde suç sayılabilir.
- Toplumsal farkındalık: Bu kavramların anlaşılması, kullanıcıların sosyal medya kullanımında daha bilinçli ve saygılı davranmasına katkı sağlar
